Kuchnia hawajska – kilka słów o wyspach kanapkowych cz. I

Różnorodna kuchnia hawajska w pełni odzwierciedla bogatą historię tych wysp.  Stanowi unikalne połączenie produktów i przypraw z różnych stron świata. Archipelag znajdujący się na środku Pacyfiku, w połowie drogi pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Japonią, stanowił cel podróży wielu żeglarzy, którzy osiedlając się setki/tysiące kilometrów od domu, chcieli stworzyć tam namiastkę ojczyzny.

A co lepiej niż kuchnia stanowi o naszej kulturowej przynależności…

Jako pierwsi na Hawaje, przybyli znani ze swoich znakomitych umiejętności nawigacyjnych, Polinezyjczycy.  To oni zapoczątkowali pierwsze uprawy taro, kokosów, trzciny cukrowej i słodkich ziemniaków.

Podstawą wyżywienia Polinezyjczyków było poi, czyli gęsta pasta z taro przypominająca w konsystencji pudding, a w smaku ziemniaki. Po dziś dzień poi jest nieodłącznym elementem wielu hawajskich dań. Poi było spożywane wraz z mięsem, przygotowywanym w specjalnych wykopanych w ziemi piecach, zwanych imu. Wkopane w ziemi  doły, wykładano rozpowszechnionymi na Hawajach i odpornymi na wysoką temperaturę – skałami wulkanicznymi. Na dnie pieca umieszczano, zawinięte w liście kordyliny i bananowca, mięso z dodatkiem przypraw. Na wierzchu umieszczano mokre liście oraz maty, po czym zasypywano wszystko ziemią. Tradycyjną potrawą przyrządzaną w imu jest zawinięta w liście taro wieprzowina laulau. Mięso przygotowane w ten sposób jest delikatne i soczyste, a upieczone liście taro w smaku przypominają szpinak.

Od lewej na zdjęciu: haupia, wieprzowina kalua, wieprzowina laulau, łosoś lomilomi, poi, sałatka z makaronu i ziemniaków

W XVIII wieku, wraz z odkryciem wysp przez kapitana Cooka, na Hawaje zaczęli przybywać misjonarze i wielorybnicy, a wraz z nimi zawitała tam kuchnia amerykańska i europejska. Początkowo Kapitan Cook nazwał „odkryty” archipelag, złowieszczo brzmiącą nazwą the Sandwich Islands – czyli Wyspy Kanapkowe. Na szczęście nazwa ta nie wiązała się z „kulinarną rewolucją” polegającą na wprowadzeniu do jadłospisu Polinezyjczyków kanapek. Powód był prozaiczny, wyspy zostały tak nazwane na cześć sponsora wyprawy Hrabiego Sandwicha. Angielscy misjonarze sprowadzili na Hawaje, o zgrozo, kuchnię angielską natomiast wielorybnicy solone oraz suszone ryby. Konserwacja ryb poprzez solenie, przyczyniła się do powstania znanej hawajskiej potrawy – łososia lomi, surowej ryby z dodatkiem pomidorów, cebuli i chili.

Na przestrzeni XIX i XX wieku, plantatorzy zaczęli sprowadzać na Hawaje robotników z Chin, Korei, Japonii, Filipin oraz z Portugalii. Zróżnicowanie kulturowe nowych przybyszów przyczyniło się do powstania unikalnej dla Hawajów kuchni. Chińczycy wprowadzili kuchnię kantońską, która poi zastępowała ryżem, Koreańczycy oczywiście kimchi. Japończycy wzbogacili hawajskie potrawy o sashimi, bento, oraz sos sojowy. Bento to specjalne przygotowane danie na wynos, składające się z ryżu, ryby lub mięsa oraz warzyw.

Przybyli z Azorów Portugalczycy, upowszechnili spożycie wieprzowiny, pomidorów, papryczek chilli oraz pysznych malasadas.  Natomiast Amerykanie wprowadzili no cóż…. Wendy’s, McDonalds, Pizza Hut, Papa Johne’s, Taco Bell, Burger King i wiele, wiele innych… W trakcie II wojny światowej, na skutek zakazu połowu ryb, dużą popularność zyskał Spam -mielonka importowana dla wojska. Co ciekawsze etymologia określenia dla  niemile widzianych maili, związana jest właśnie z tą mielonką. Spam jest kultowym jedzeniem Hawajów i można go zastać w wielu różnorodnych i często zaskakujących konfiguracjach.

Przykładowo musubi spam – to nic innego jak połączenie sushi oraz tej słynnej konserwy, znane jest także loco moco, czyli danie złożone z spamu, ryżu polanego sosem z wbitym jajkiem.

Hawaje to także raj dla wielbicieli ryb. Najpopularniejszą i najsmaczniejszą jest tuńczyk (ahi). Może być smażony lub występować w postaci japońskiego sashimi lub mojego ulubionego poke.

Poke to pokrojona na małe kawałki, marynowana w różnorodnych przyprawach, surowa ryba. Idea tego dania jest prosta: po co jest surową rybę z ryżem i innymi „zapychaczami” (w formie sushi), kiedy można jeść samą surową rybę 😉

Bardzo popularna jest Koryfena zwana tez złotą makrelą (w języku hawajskim mahi-mahi).

A ciąg dalszy kuchni hawajskiej wkrótce 😉